સુપ્રીમ કોર્ટે પતંજલિ આયુર્વેદ દ્વારા તેની દવાઓ માટે કરવામાં આવેલા ‘ભ્રામક દાવાઓ’ પર કોર્ટની અવમાનના પર સુનાવણી દરમિયાન રામદેવને સખત ઠપકો આપ્યો હતો. આ સાથે કોર્ટે રામદેવ અને બાલ કૃષ્ણને 30 એપ્રિલે ફરી હાજર થવાનો આદેશ આપ્યો છે. સુનાવણી દરમિયાન, કોર્ટે રામદેવને પતંજલિ માફીની જાહેરાતને મોટા કદમાં ફરીથી રિલીઝ કરવાનો આદેશ આપ્યો. કોર્ટની ઝાટકણી દરમિયાન રામદેવે સુપ્રીમ કોર્ટને નવી જાહેરાત છાપવા કહ્યું હતું, જેને કોર્ટે માન્ય રાખી હતી.
રામદેવના વકીલ મુકુલ રોહતગીએ કોર્ટને કહ્યું કે અમે માફી માંગી છે. તેના પર જસ્ટિસ હિમા કોહલીએ પૂછ્યું કે ગઈ કાલે શા માટે દાખલ કરવામાં આવી? અમે હવે બંડલ જોઈ શકતા નથી, તે અમને પહેલા આપવામાં આવવું જોઈતું હતું. જસ્ટિસ અમાનુલ્લાએ પૂછ્યું કે તે ક્યાં પ્રકાશિત થયું હતું. જેના જવાબમાં મુકુલ રોહતગીએ કહ્યું કે તે 67 અખબારોમાં આપવામાં આવ્યું છે. જેના પર જસ્ટિસ કોહલીએ પૂછ્યું કે શું તે તમારી અગાઉની જાહેરાતો જેટલી જ સાઈઝની છે? જેના પર રામદેવના વકીલે કહ્યું કે ના, આના માટે 10 લાખ રૂપિયા ખર્ચ કરવામાં આવ્યા છે.
SCએ આરોગ્ય મંત્રાલયને આડે હાથ લીધું હતું
સુપ્રીમ કોર્ટે કહ્યું કે અમને એક અરજી મળી છે જેમાં પતંજલિ વિરુદ્ધ આવી અરજી દાખલ કરવા બદલ IMA પર 1000 કરોડ રૂપિયાના દંડની માંગ કરવામાં આવી છે. કોર્ટે કહ્યું કે મને આ અરજદારને સાંભળવા દો અને પછી તેના પર દંડ લગાવો. અમને શંકા છે કે શું આ પ્રોક્સી પિટિશન છે. તે જ સમયે, કોર્ટે ભ્રામક માહિતી પર પગલાં લેવા માટે નિયમોમાં સુધારો કરવા માટે સ્વાસ્થ્ય મંત્રાલયને આડે હાથ લીધું હતું. જસ્ટિસ કોહલીએ (યુનિયનને) કહ્યું કે હવે તમે નિયમ 170 પાછો ખેંચવા માંગો છો. જો તમે આવો નિર્ણય લીધો હોય, તો તમને શું થયું? તમે શા માટે માત્ર એવા કાયદા હેઠળ જ કામ કરવાનું પસંદ કરો છો જેને ઉત્તરદાતાઓએ ‘પુરાતન’ તરીકે ઓળખાવ્યું છે?
સુનાવણી દરમિયાન જસ્ટિસ અમાનુલ્લાહે સવાલ ઉઠાવ્યો હતો કે એક ચેનલ પતંજલિના તાજા કેસના સમાચાર બતાવી રહી છે અને તેના પર પતંજલિની જાહેરાત ચાલી રહી છે. કોર્ટે કહ્યું કે IMAએ કહ્યું કે તેઓ આ મામલે અરજીમાં કન્ઝ્યુમર એક્ટને પણ સામેલ કરી શકે છે. આવી સ્થિતિમાં માહિતી અને પ્રસારણ મંત્રાલયનું શું? આપણે જોયું છે કે પતંજલિ કેસમાં કોર્ટ જે કહી રહી છે તે ટીવી પર બતાવવામાં આવી રહી છે, તે જ સમયે એક ભાગમાં પતંજલિની જાહેરાત ચલાવવામાં આવી રહી છે.
સુપ્રીમ કોર્ટે કેન્દ્ર પર સવાલો ઉઠાવતા કહ્યું કે તમારે જણાવવું પડશે કે એડવર્ટાઈઝિંગ કાઉન્સિલે આવી જાહેરાતોને રોકવા માટે શું કર્યું. તેના સભ્યોએ પણ આવા ઉત્પાદનોને સમર્થન આપ્યું હતું. તમારા સભ્યો દવાઓ લખી રહ્યા છે… કોર્ટે કહ્યું કે અમે ફક્ત આ લોકોને જોઈ રહ્યા નથી. અમારી પાસે જે પ્રકારનું કવરેજ છે તે જોઈને હવે અમે બાળકો, શિશુઓ, મહિલાઓ સહિત દરેકને જોઈ રહ્યા છીએ. સવારી માટે કોઈને લઈ જઈ શકાતું નથી. કેન્દ્રએ આ માટે જાગવું જોઈએ. કોર્ટે કહ્યું કે મામલો માત્ર પતંજલિનો જ નથી, પરંતુ અન્ય કંપનીઓની ભ્રામક જાહેરાતોનો પણ છે.
SC એ સરકારને પૂછ્યું કે શા માટે આયુષ મંત્રાલય, કેન્દ્રીય આરોગ્ય મંત્રાલયે નિયમ 170 (રાજ્ય લાયસન્સિંગ ઓથોરિટીની મંજૂરી વિના આયુર્વેદિક, સિદ્ધ અને યુનાની દવાઓની જાહેરાત પર પ્રતિબંધ મૂક્યો છે.) શું તમારી પાસે હાલના નિયમોનું પાલન ન કરવાની સત્તા છે? શું આ એક મનસ્વી અને રંગીન કવાયત નથી? શું તમે જે પ્રકાશિત થાય છે તેના કરતાં આવક વિશે વધુ ચિંતિત નથી?
સુપ્રીમ કોર્ટે મંગળવારે યોગ ગુરુ રામદેવ અને કંપનીના મેનેજિંગ ડાયરેક્ટર આચાર્ય બાલકૃષ્ણને પતંજલિ આયુર્વેદ ઉત્પાદનોની જાહેરાતો અને તેની ઔષધીય અસરો સંબંધિત તિરસ્કારની કાર્યવાહીમાં વ્યક્તિગત રીતે હાજર રહેવા જણાવ્યું છે. જસ્ટિસ હિમા કોહલી અને જસ્ટિસ અહસાનુદ્દીન અમાનુલ્લાહની બેન્ચે કંપની અને બાલકૃષ્ણને અગાઉ જારી કરાયેલી કોર્ટની નોટિસનો જવાબ દાખલ ન કરવા પર સખત અપવાદ લીધો હતો. તેમને નોટિસ જારી કરવામાં આવી હતી જેમાં પૂછવામાં આવ્યું હતું કે કોર્ટને આપવામાં આવેલા બાંયધરીનું ઉલ્લંઘન કરવા બદલ તેમની સામે તિરસ્કારની કાર્યવાહી શા માટે શરૂ ન કરવી જોઈએ.
સુપ્રીમ કોર્ટની બેન્ચે રામદેવને નોટિસ પાઠવીને પૂછ્યું હતું કે તેમની સામે અવમાનનાની કાર્યવાહી કેમ શરૂ ન કરવી જોઈએ. સર્વોચ્ચ અદાલત ‘ઇન્ડિયન મેડિકલ એસોસિએશન’ (IMA) ની અરજી પર સુનાવણી કરી રહી હતી, જેમાં રામદેવ પર કોવિડ વિરોધી રસીકરણ અભિયાન અને આધુનિક દવાઓ વિરુદ્ધ અભિયાન ચલાવવાનો આરોપ મૂકવામાં આવ્યો છે.