રિઝર્વ બેંક ઓફ ઇન્ડિયાએ બેંકો અને નાણાકીય સંસ્થાઓને કોરોનાને કારણે મુદત લોનની EMI ત્રણ મહિના માટે મુલતવી રાખવાની મંજૂરી આપી છે. પરંતુ હજી પણ ગ્રાહકોને લોનનાં હપ્તા ભરવાના મેસેજ મળી રહ્યા છે કે તેઓએ EMI માટે ખાતામાં પૂરતું બેલેન્સ રાખવું જોઈએ. લોકો આનાથી મૂંઝવણમાં છે. આરબીઆઈ દ્વારા બેંકોને મોકલવામાં આવેલી સૂચનાઓના આધારે અમે તમારી ઘણી મૂંઝવણને દૂર કરી રહ્યા છીએ.
કોરોનાને કારણે સમય પૂર્વે નાણાકીય નીતિ સમીક્ષા રજૂ કરતાં રિઝર્વ બેંક Aફ ઇન્ડિયાના ગવર્નર શક્તિકાંત દાસે જાહેરાત કરી હતી કે બેંકોને ટર્મ લોનના સંદર્ભમાં ગ્રાહકોની EMI પુન:પ્રાપ્તિ ત્રણ મહિના માટે મુલતવી રાખવામાં આવશે. લોનની રિકવરી નહીં થવાથી આવા ખાતાઓને એનપીએમાં રાખવાની છૂટ આપવામાં આવશે નહીં.
નોંધનીય છે કે હોમ લોન, પર્સનલ લોન, એજ્યુકેશનલ લોન, કાર લોન સિવાય અનેક પ્રકારની રિટેલ અથવા કન્ઝ્યુમર લોન ટર્મ લોનમાં આવે છે.
એસબીઆઈના અધ્યક્ષ રજનીશ કુમારે કહ્યું હતું કે તેના ગ્રાહકોને આનો લાભ આપમેળે મળશે. શુક્રવારે રિઝર્વ બેન્કની ઘોષણા પછી તરત જ તેમણે કહ્યું હતું કે, “તમામ ટર્મ લોન પરના હપ્તા આપમેળે ત્રણ મહિના માટે મુલતવી રાખવામાં આવશે. ગ્રાહકોએ આ માટે બેંકમાં અરજી કરવાની જરૂર રહેશે નહીં.
એસબીઆઈના ચીફ મેનેજર કહે છે, “અમારા અધ્યક્ષે કહ્યું હતું કે ગ્રાહકોને આ સુવિધાનો લાભ આપમેળે મળશે.” રિઝર્વ બેંકે કહ્યું છે કે ત્રણ મહિનાના આવા ઇએમઆઈ ડિફોલ્ટને એનપીએ તરીકે ગણવામાં આવશે નહીં, તેથી બેંકોને ગ્રાહકોને લાભ આપવામાં કોઈ મુશ્કેલી નથી. આ માટે કોઈ અરજીની જરૂર રહેશે નહીં. જો કોઈ આ દરમિયાન ઇએમઆઈ આપે છે, જો તેઓ તેને યોગ્ય રીતે નહીં આપે તો પણ, બેંકો તેના માટે કંઈ કરશે નહીં. બેંકો તેમની સિસ્ટમમાં આવા ફેરફાર કરશે કે લોન ઇએમઆઈને ડિફોલ્ટ તરીકે ધ્યાનમાં લેવાનો સમય ત્રણ મહિના માટે વધારવામાં આવશે.
રિઝર્વ બેંકની ગાઈડલાઈનમાં એવું પણ કહેવામાં આવ્યું છે કે, બેંકો તેમની સિસ્ટમમાં આવા ફેરફાર કરશે. તેમણે કહ્યું કે નોકરી કરનારા લોકોને આ સુવિધાથી વધારે ફાયદો નથી થતો અને તેમણે ડિફોલ્ટ થવાનું ટાળવું જોઈએ, કારણ કે તેમના પર ઇએમઆઈ અને વ્યાજનો ભાર વધશે. આ એવા લોકો માટે યોગ્ય છે કે જેઓ ધંધો કરે છે અથવા આવા કોઈ કામ કરે છે, અને લોકડાઉનને કારણે કમાણી નથી કરી રહ્યા.
હકીકતમાં, રિઝર્વ બેંકે લોનનો નિર્ણય જે તે બેંક પર નિર્ણય છોડી દીધો છે અને તેનો અમલ બેંકોના બોર્ડની મંજૂરી બાદ જ કરવામાં આવશે. તેમ છતાં એસબીઆઈ આ બાબતમાં અગ્રણી માનવામાં આવે છે, પરંતુ બેંકો ઘણીવાર એસબીઆઈના કાર્યોનું પાલન કરે છે ઘણી બેન્કો અને નાણાકીય સંસ્થાઓએ આ માટે તેમના ગ્રાહકોને મેસેજ મોકલવાનું શરૂ કર્યું છે અને તેઓ તેમની મેઇલથી તેમની ભલામણો લઈ રહ્યા છે. તેમને આ સુવિધાનો લાભ જોઈએ છે કે નહીં.
હવે સમસ્યા એ છે કે ઘણા લોકોની ઇએમઆઈ ઇસીએસ એટલે કે ઇલેક્ટ્રોનિક ક્લિયરિંગ સિસ્ટમમાંથી પસાર થાય છે. આ સિસ્ટમમાં, ખાતામાંથી આપમેળે પૈસા કપાઈ જાય છે. જો આવા લોકો ઇચ્છે છે કે તેમની EMI નહીં કપાય તો તેમણે ધ્યાન રાખવું પડશે કે તેમના ખાતામાં પૈસા ન હોવા જોઈએ. જોકે, આ બાબતમાં રૂપિયા પાછળથી પણ પરત મળી શકે છે. આના પરિણામે ઇસીએસ વળતર મળશે. આ વળતર પર બેંકો કોઈ ચાર્જ લાદશે નહીં.
રિઝર્વ બેંકે તેના પરિપત્રમાં જણાવ્યું છે કે ઇએમઆઈ રજાનો સમયગાળો 1 માર્ચ, 2020 થી 31 મે, 2020 સુધીનો રહેશે. આવી સ્થિતિમાં, એવું લાગે છે કે ગ્રાહકોને આગામી બે મહિના એટલે કે એપ્રિલ, મે માટે જ લાભ મળશે, કારણ કે મોટાભાગના લોકોએ માર્ચની EMI ચૂકવવી પડશે. પરંતુ તેની સૂચનાઓમાં રિઝર્વ બેન્કે એમ પણ કહ્યું છે કે જો કોઈ ગ્રાહક ઇચ્છે છે કે તેનો ઇએમઆઈ માર્ચમાં પાછી આવે, તો બેંકે તેને પરત આપવી જોઈએ. એટલે કે, આ સુવિધા સંપૂર્ણ રીતે ત્રણ મહિના માટે લાગુ પડે છે.
રોકાણ સલાહકાર બળવંત જૈન કહે છે, ‘જો કોઈ ગ્રાહકને હજી સુધી તેની બેંક વિશે કોઈ સ્પષ્ટ માહિતી મળી નથી, તો તેણે જાતે પહેલ કરી અને કોરોના સંકટ અંગે બેંકને એક ઈ-મેઇલ મોકલવો જોઈએ અને કહેવું જોઈએ કે ત્રણ મહિના સુધી EMI ચૂકવી શકાશે નહીં. તેમણે કહ્યું કે, તે સારું છે કે આનો ફાયદો આપમેળે મળી જશે, પરંતુ તેના પર આધાર રાખવો જોઇએ નહીં અને બેંકને જાણ કરીને જ પહેલ કરવી યોગ્ય છે. તમે આ વિશેની માહિતી ઇ-મેલ દ્વારા આપી શકો છો અથવા બેંકના કોલ સેન્ટર પર કોલ કરી શકો છો.
આ ત્રણ મહિના દરમિયાન બેંક તમારી લોનની વ્યાજ ઉમેરશે અને તે પછીના EMIમાં ઉમેરશે. વળી, આ વ્યાજ અને ઇએમઆઈ બાકીની વસૂલાત માટે બેન્કો ઇએમઆઈના વિસ્તરણ અથવા ઇએમઆઈ અવધિમાં વધારો કરવાની પદ્ધતિઓ અપનાવશે.
