શું કમલા હેરિસ પાસે હજુ પણ યુએસ પ્રમુખપદની ચૂંટણીમાં બહુમતી મતદારો મેળવવાની કોઈ તક છે? શું હજુ પણ રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં અપસેટ થવાની શક્યતા છે? શું કમલા હેરિસ પાસે એક છેલ્લી તક બાકી છે? જાણો આ બધા સવાલોના જવાબ.
અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને 300થી વધુ ઈલેક્ટોરલ કોલાજ મળવાની આશા છે. અંદાજ લગાવો કારણ કે હાલમાં જે પરિણામો આવ્યા છે તે લોકપ્રિય મતના છે. લોકપ્રિય મત એટલે લોકોનો મત. ઈલેક્ટોરલ કોલાજ વોટિંગ ડિસેમ્બરમાં થવાનું છે અને પરિણામ સત્તાવાર રીતે 6 જાન્યુઆરીએ જાહેર કરવામાં આવશે.
આના પરથી સવાલો ઉઠી રહ્યા છે કે શું કમલા હેરિસને હજુ પણ બહુમતી મતદારો મેળવવાની તક છે? શું હજુ પણ અમેરિકી રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં અપસેટ થવાની સંભાવના છે? શું કમલા હેરિસ પાસે એક છેલ્લી તક બાકી છે? પરંતુ તે લોકપ્રિય મતોમાં ખૂબ પાછળ છે, તો આ કેવી રીતે થઈ શકે?
જ્યારે પોપ્યુલર વોટ ગુમાવ્યા પછી પણ ટ્રમ્પ જીત્યા!
એવું ઘણી વખત બન્યું છે કે લોકપ્રિય મત ગુમાવ્યા પછી પણ ઉમેદવાર ઇલેક્ટોરલ કોલાજમાં બહુમતી જીતે છે. તાજેતરમાં, આ સિદ્ધિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે 2016 ની રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણીમાં હાંસલ કરી હતી, તેમને તેમના પ્રતિસ્પર્ધી હિલેરી ક્લિન્ટન કરતા લગભગ 30 લાખ વોટ ઓછા મળ્યા હતા પરંતુ તેઓ રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી જીત્યા હતા. તો શું માની શકાય કે કમલા હેરિસ પણ આ પરાક્રમનું પુનરાવર્તન કરી શકે છે? આ પ્રશ્નનો જવાબ જાણવા માટે તમારે ઈલેક્ટોરલ કોલાજને વધુ સારી રીતે સમજવી પડશે.
ઈલેક્ટોરલ કોલાજ શું છે?
ઇલેક્ટોરલ કોલાજ એ અમેરિકાના દરેક રાજ્ય માટે નિર્ધારિત મતદારોનું જૂથ છે. આ મતદારો અમેરિકન રાષ્ટ્રપતિની ચૂંટણી માટેના ઉમેદવારોના પ્રતિનિધિઓ છે જ્યારે અમેરિકન લોકો ચૂંટણીમાં મતદાન કરે છે, ત્યારે તેઓ સીધા ઉમેદવારને પસંદ કરતા નથી પરંતુ આ મતદારોના જૂથને પસંદ કરે છે.
જાહેર મતદાનના લગભગ એક મહિના પછી, ડિસેમ્બરમાં, આ મતદારોનું એક જૂથ, એટલે કે ઇલેક્ટોરલ કોલાજ, મત આપે છે અને આ રીતે અમેરિકાના આગામી રાષ્ટ્રપતિ ચૂંટાય છે.
મતદારોની સંખ્યા રાજ્યની સેનેટ અને હાઉસ ઓફ રિપ્રેઝન્ટેટિવ્સમાં હાજર સભ્યોના પ્રમાણમાં હોય છે. અમેરિકાના 50 રાજ્યો અને વોશિંગ્ટન ડીસીમાંથી મતદારોની કુલ સંખ્યા 538 છે. તેથી, રાષ્ટ્રપતિ બનવા માટે, કોઈપણ ઉમેદવારને 270 મતદારોનું સમર્થન મેળવવું પડશે.
હવે સવાલ એ થાય છે કે જો મતદારો ડિસેમ્બરમાં મતદાન કરશે તો ટ્રમ્પની જીતનો દાવો શા માટે કરવામાં આવી રહ્યો છે?
તો પછી ચૂંટણીમાં ટ્રમ્પની જીતનો દાવો શા માટે?
હકીકતમાં, અમેરિકાના બે રાજ્યો, મૈન અને નેબ્રાસ્કા સિવાય, તમામ રાજ્યોમાં મતદારોને લગતા સમાન નિયમો છે. જો કોઈ ઉમેદવાર રાજ્યમાં લોકપ્રિય મત જીતે છે, તો તે ઉમેદવારના પક્ષના તમામ મતદારો તે રાજ્યમાં ચૂંટાય છે. આને ‘વિનર-ટેક-ઓલ’ પદ્ધતિ કહેવામાં આવે છે. પરંતુ મૈને અને નેબ્રાસ્કામાં, મતદારોની પસંદગી લોકપ્રિય મતના ગુણોત્તરના આધારે કરવામાં આવે છે.
ઉદાહરણ તરીકે, નેબ્રાસ્કામાં 5 ઈલેક્ટોરલ કોલાજ છે, જેમાંથી 4 ટ્રમ્પ જીત્યા છે અને એક કમલા હેરિસના ખાતામાં ગઈ છે. તેવી જ રીતે, મેઈનમાં 4 ઈલેક્ટોરલ કોલાજ છે અને તેમાંથી 3 હેરિસે જીતી છે અને એક ટ્રમ્પના ખાતામાં ગઈ છે.
જ્યારે બાકીના રાજ્યોમાં રિપબ્લિકન અને ડેમોક્રેટિક પાર્ટીઓ દ્વારા મળેલા વોટના આધારે ટ્રમ્પની જીતનો દાવો કરવામાં આવી રહ્યો છે. પરિણામો માટે નિર્ણાયક ગણાતા 7માંથી 5 સ્વિંગ રાજ્યોના પરિણામો આવી ગયા છે, આ તમામ 5 સ્વિંગ રાજ્યોમાં ટ્રમ્પનો વિજય થયો છે, આ જીત સાથે ટ્રમ્પને કુલ 76 ઈલેક્ટોરલ કોલાજ મળવાની આશા છે. એવા 2 સ્વિંગ રાજ્યોમાં ટ્રમ્પની જીતની સંભાવના છે જ્યાં પરિણામો આવ્યા નથી, એટલે કે 7 સ્વિંગ રાજ્યોમાંથી કુલ 93 ઈલેક્ટોરલ કોલાજ ટ્રમ્પના હશે.
જો મૈન અને નેબ્રાસ્કાના પરિણામોને બાદ કરવામાં આવે તો ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે 48માંથી 27 રાજ્યોમાં જીત મેળવી છે અને 2 રાજ્યોમાં તેઓ આગળ છે. જ્યારે કમલા હેરિસે 19 રાજ્યોમાં જીત મેળવી છે. આ સિવાય તેઓ વોશિંગ્ટન ડીસીમાં પણ જીત્યા છે જ્યાં 3 ઈલેક્ટોરલ વોટ છે.
આ તમામ રાજ્યોમાં લોકપ્રિય મતોની જીતના આધારે એવો અંદાજ લગાવવામાં આવ્યો છે કે ડિસેમ્બરમાં યોજાનારી ચૂંટણીમાં ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પને 312 ઈલેક્ટોરલ વોટ અને કમલા હેરિસને 226 ઈલેક્ટોરલ વોટ મળી શકે છે.
શું ઈલેક્ટોરલ વોટિંગમાં રિવર્સલ થઈ શકે છે?
તકનીકી રીતે, મતદારો લોકપ્રિય મતની વિરુદ્ધ મત આપી શકે છે કારણ કે અમેરિકામાં મતદારોના મતદાન અંગે કોઈ બંધારણીય અથવા સંઘીય કાયદો નથી. જો કે, કેટલાક રાજ્યોએ આ અંગે નિયમો બનાવ્યા છે કે તેમના રાજ્યના મતદારોએ માત્ર લોકપ્રિય મતના પરિણામોના આધારે જ મતદાન કરવાનું રહેશે. તે જ સમયે, રાજકીય પક્ષોએ પણ તેમના મતદારો માટે સમાન નિયમો બનાવ્યા છે.
નિયમો વિરુદ્ધ મતદાન કરનારાઓને ‘ફેથલેસ ઈલેક્ટર્સ’ કહેવામાં આવે છે. લોકપ્રિય મતની વિરુદ્ધ મતદાન કરનારા મતદારો સામે કાર્યવાહી થઈ શકે છે. તેમને દંડ થઈ શકે છે, તેમજ મતદાન માટે ગેરલાયક ઠેરવવામાં આવી શકે છે અને અવેજી મતદાર સાથે બદલી શકાય છે.
2020 માં અમેરિકાની સુપ્રીમ કોર્ટે રાજ્યોને મતદારોના મતદાન અંગે તેમના પોતાના કાયદા બનાવવાનો અધિકાર આપ્યો હતો. યુએસ પ્રમુખપદની ચૂંટણીના ઈતિહાસમાં અત્યાર સુધી, નિયમો વિરુદ્ધ મતદાન કરવા બદલ કોઈપણ મતદાર વિરુદ્ધ કોઈ ફોજદારી કાયદો લાગુ કરવામાં આવ્યો નથી. જો કે, 2016 માં, જ્યારે ઘણા મતદારોએ લોકપ્રિય મતની વિરુદ્ધ મતદાન કર્યું, ત્યારે તેમને દંડ કરવામાં આવ્યો અને ગેરલાયક જાહેર કરવામાં આવ્યો અને વૈકલ્પિક મતદારો સાથે બદલી કરવામાં આવી.
અમેરિકાના ઈતિહાસમાં અત્યાર સુધીમાં 99 ટકા મતદારોએ તેમની પાર્ટીને મત આપ્યો છે.ઈલેક્ટોરલ કોલાજમાં આપેલા વાયદાના આધારે જ વોટિંગ કરવામાં આવ્યું છે, તેથી ડિસેમ્બરમાં થનારા મતદાનમાં કોઈ ઉલટફેર થાય તેવી શક્યતા બહુ ઓછી છે.