ભારતમાં ભીષણ ગરમીનો પ્રારંભ થયો છે. ઘણા શહેરોમાં, તાપમાન 45 ડિગ્રી સુધી પહોંચી ગયું છે. હવામાન ખાતાએ આગાહી કરી છે કે ગરમીથી રાહત નહીં મળે. બપોરે બહાર નીકળવાનું પણ કહેવામાં આવ્યું છે. આગામી કેટલાક દિવસો માટે સૂર્યના તેવર ખૂબ તીવ્ર હશે. ભારતીય જ્યોતિષ શાસ્ત્રમાં, આ સમયને ‘નૌતાપ’ કહેવામાં આવે છે.
માન્યતા અનુસાર, સૂર્ય તેના વર્તુળ સાથે ચક્કર મારે છે અને તે જ સમયે રોહિણી નક્ષત્રમાં પ્રવેશ કરે છે. તેની અવધિ 15 દિવસની છે. પ્રથમ નવ દિવસ ભયંકર ગરમી પડે છે. હવામાન શાસ્ત્રીઓ એવું પણ અનુમાન લગાવી રહ્યા છે કે, આગામી બે-ત્રણમાં કેટલાક વિસ્તારોનો પારો 48 ડિગ્રી સુધી પહોંચી શકે છે. સૂર્યની ગતિને આધારે ‘નૌતાપ’ નો સમય આવે છે, તેનું વિજ્ઞાન સાથેનું જોડાણ ખૂબ સીધું છે.
જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર, વર્ષમાં એકવાર, રોહિણી નક્ષત્રની દ્રષ્ટિ સૂર્ય પર પડે છે. એવું કહેવામાં આવે છે કે આ સમય દરમિયાન સૂર્ય અને પૃથ્વી વચ્ચેનું અંતર ઘટે છે. તડકો અતિશય થાય છે અને ગરમ હવા વાય છે. આંધી-તૂફાનની પણ શક્યતા રહેલી હોય છે.
ભારતની વચ્ચોવચથી કર્ક રેખા પસાર થાય છે. આ લાઇન, આઠ રાજ્યો માટે હવામાનના દૃષ્ટિકોણથી ખૂબ મહત્વપૂર્ણ છે. મે-જૂન એ સમય છે જ્યારે સૂરજની કિરણો સીધી આ લાઇન પર પડે છે. જ્યારે તડકો આવે છે ત્યારે ગરમી વધાવી સ્વાભાવિક છે. આ ઉપરાંત, ભારતમાં ગરમી માટે સૂર્ય અને પૃથ્વી વચ્ચેનો ખૂણો પણ જવાબદાર છે. આ કોણના આધારે નક્કી કરવામાં આવ્યું છે કે સૂર્યપ્રકાશની તીવ્રતા પૃથ્વી પર કેટલી રહેશે.
જ્યોતિષ શાસ્ત્ર અનુસાર નૌતાપ દરમિયાન સૂર્ય આગે ઓકે છે. આ વખતે ક્લાઉડબર્સ્ટની આગાહી પણ કરવામાં આવી છે. હકીકતમાં મેદાનોમાં ગરમીને કારણે, નીચા દબાણવાળા ક્ષેત્રની રચના થાય છે. સમુદ્રના મોજા આ તરફ આકર્ષિત થાય છે. ઠંડા પવનો મેદાનો તરફ આગળ વધે છે, જે પછીથી વરસાદનું કારણ બને છે.
હવામાન વિભાગના જણાવ્યા અનુસાર, આગામી ચાર-પાંચ દિવસ ભયંકર તાપમાં રહેશે. દિલ્હી, પંજાબ, હરિયાણા, ચંદીગઢ અને રાજસ્થાન માટે ‘રેડ’ ચેતવણી જારી કરવામાં આવી છે. ઉત્તર પ્રદેશ, મધ્યપ્રદેશ, વિદર્ભ, તેલંગાણા, છત્તીસગ, ગુજરાત, ઓડિશા, મધ્ય મહારાષ્ટ્ર, દરિયાઇ આંધ્ર પ્રદેશ, ઉત્તર કર્ણાટકમાં પણ ગરમીનું મોજું જોવા મળશે અને લૂ પણ દઝાડશે. લૂનો પ્રકોપ જોવા મળી શકે છે.
IMD અનુસાર મેદાની વિસ્તારોમાં લૂની સ્થિતિ ત્યારે બને છે કે જ્યારે વાસ્તવિક તાપમાન 45 ડિગ્રી અથવા તેથી વધુ હોય છે. તીવ્ર અથવા ભયંકર લૂની સ્થિતિ 47 ડિગ્રી અથવા તેથી વધુના તાપમાને થાય છે. હીટવેવમાં હવાના ખૂબ જ ગરમ લપકરા માણસને દઝાડી નાંખે તેવા હોય છે.