અનેક ભૂ-રાજનીતિક વિશ્લેષકોએ ભારતના પડોશી દેશ બાંગ્લાદેશમાં સત્તા પરિવર્તનમાં અમેરિકન ‘ડીપ સ્ટેટ’ની કથિત ભૂમિકા તરફ ધ્યાન દોર્યું છે. અમેરિકાના રાષ્ટ્રપતિ ડોનાલ્ડ ટ્રમ્પે વોશિંગ્ટન ડીસીમાં વડાપ્રધાન નરેન્દ્ર મોદી સાથે સંયુક્ત પ્રેસ કોન્ફરન્સ દરમિયાન આ મુદ્દે પ્રતિક્રિયા આપી હતી.
એક પત્રકારે રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પને પૂછ્યું કે શું ભૂતપૂર્વ રાષ્ટ્રપતિ જો બાઈડેનની આગેવાની હેઠળની અગાઉની ડેમોક્રેટિક સરકારે બાંગ્લાદેશમાં સત્તા પરિવર્તન લાવ્યું અને મુહમ્મદ યુનુસને મુખ્ય સલાહકાર તરીકે સ્થાપિત કર્યા? આના પર રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પે અમેરિકન ‘ડીપ સ્ટેટ’ની કોઈપણ ભૂમિકાને નકારી કાઢી હતી.
ટ્રમ્પે કહ્યું, “આમાં અમારા રાજ્યની કોઈ ભૂમિકા નથી. આ એવી વસ્તુ છે જેના પર વડા પ્રધાન (મોદી) લાંબા સમયથી કામ કરી રહ્યા છે, સેંકડો વર્ષોથી, હકીકતમાં હું તેના વિશે વાંચી રહ્યો છું. હું બાંગ્લાદેશને વડા પ્રધાન પર છોડી દઈશ.”
જો કે ટ્રમ્પે આ પ્રશ્નનો સીધો જવાબ આપ્યો ન હતો, પરંતુ અનુમાન લગાવવામાં આવી રહ્યું છે કે તેમનું નિવેદન સૂચવે છે કે નવું ટ્રમ્પ પ્રશાસન બાંગ્લાદેશમાં હસ્તક્ષેપ કરવાના પક્ષમાં નથી. દરમિયાન, બાંગ્લાદેશમાં કથિત કટ્ટરપંથી ઇસ્લામિક તત્વો ધાર્મિક લઘુમતીઓ, ખાસ કરીને હિન્દુઓને નિશાન બનાવી રહ્યા છે.
બાંગ્લાદેશમાં સત્તા પરિવર્તન અને ભારત સાથે બગડતા સંબંધો
બાંગ્લાદેશના ભૂતપૂર્વ વડા પ્રધાન શેખ હસીનાને ઓગસ્ટમાં ભારે વિરોધને કારણે ઢાકા છોડવું પડ્યું હતું અને ભારતમાં આશરો લીધો હતો. આ પછી અમેરિકાથી પરત આવેલા નોબેલ પુરસ્કાર વિજેતા મુહમ્મદ યુનુસને વચગાળાની સરકારના વડા બનાવવામાં આવ્યા હતા. જો કે, તેમની સરકાર પર કટ્ટરપંથી ઈસ્લામવાદીઓ દ્વારા લઘુમતીઓ પરના હુમલા રોકવામાં નિષ્ફળ હોવાનો આરોપ લગાવવામાં આવી રહ્યો છે.
ભારતની ચિંતા અને પીએમ મોદીનું વલણ
ભારતના વિદેશ સચિવ વિક્રમ મિસરીએ જણાવ્યું હતું કે વડા પ્રધાન મોદીએ બાંગ્લાદેશમાં તાજેતરના વિકાસને લઈને રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પ સાથે તેમની ચિંતાઓ શેર કરી હતી. તેમણે કહ્યું, “આ વિષય બંને નેતાઓ વચ્ચેની ચર્ચાનો એક ભાગ હતો. વડા પ્રધાને બાંગ્લાદેશની સ્થિતિને લઈને તેમના વિચારો અને ચિંતાઓ શેર કરી હતી.”
તેમણે વધુમાં જણાવ્યું હતું કે, “અમે આશા રાખીએ છીએ કે બાંગ્લાદેશની સ્થિતિ એવી દિશામાં આગળ વધશે કે જેનાથી અમારા સંબંધો સ્થિર અને સકારાત્મક વિકાસ પામી શકે. પરંતુ વર્તમાન પરિસ્થિતિને લઈને કેટલીક ચિંતાઓ છે અને વડાપ્રધાન મોદીએ રાષ્ટ્રપતિ ટ્રમ્પ સાથે આ વિષય પર વિગતવાર ચર્ચા કરી.”
વડાપ્રધાન મોદી તેમના બે દિવસીય અમેરિકન પ્રવાસ પર છે. આ દરમિયાન તેઓ પ્રખ્યાત ઉદ્યોગપતિ એલન મસ્કને પણ મળ્યા.