વડા પ્રધાન મોદી આવતી કાલે સ્વચ્છ ભારત અભિયાનના બીજા તબક્કાનું ઉદ્ઘાટન કરશે તેની સાથે શહેરી પરિવર્તન અને અટલ મિશનના બીજા તબક્કાની પણ શરૂઆત કરશે. પીએમઓ દ્વારા આપવામાં આવેલા સત્તાવાર નિવેદન અનુસાર બંને અભિયાન બધા શહેરોને સ્વચ્છ બનાવવાના ઉદ્દેશથી તૈયાર કરવામાં આવ્યા છે. આવતી કાલે સવારે 11 વાગ્યે મોદી ડૉ. આંબેડકર ઇન્ટરનેશનલ સેન્ટરમાં આ બંને યોજનાનું ઉદ્ઘાટન કરશે.
આ અભિયાન 2030 સુધી વિકાસના લક્ષ્યોને પ્રાપ્ત કરવામાં મદદરૂપ બનશે તથા પાણીની તંગી દૂર થશે, સ્વચ્છતા રહેશે અને દેશના વિકાસને વેગ પણ મળશે.
સામાન્ય રીતે લોકો તરફથી અને ખાસ કરીને પ્લાનિંગ એજન્સીઓ તરફથી સ્માર્ટ સિટીઝના અમલીકરણની પ્રક્રિયામાં વધતા જતા જોડાણના સ્તરને જોવાનું રસપ્રદ રહેશે. કેન્દ્ર પ્રક્રિયામાં આયોજન અને લોકભાગીદારીને પ્રોત્સાહન આપે છે; શહેર અને રાજ્યના સત્તાવાળાઓએ તેને સફળ બનાવવા માટેના પ્રયાસોને ચેમ્પિયન કરવાની જરૂર પડશે. સ્માર્ટ સિટીઝ પ્રયાસ વ્યૂહાત્મક આયોજન માટે પ્લેટફોર્મ પણ પૂરું પાડે છે.
લોકો માસ્ટર પ્લાનની કાયદેસરતા દ્વારા મર્યાદિત રહેવાને બદલે ભવિષ્ય માટે દ્રષ્ટિથી કામ કરે તે ખૂબ મહત્વનું છે. આપણે અનુપાલન-આધારિત વધારાના ફેરફારોમાંથી આગળ વધવાની જરૂર છે, શહેરને શું જોઈએ છે તેના મોટા દ્રષ્ટિકોણથી શરૂ કરીને, વ્યૂહાત્મક પ્રોજેક્ટ્સ સાથે આવવું અને ટકાઉ પરિવર્તન પ્રાપ્ત કરવા માટે મજબૂત કાયદાઓ અને પ્રક્રિયાઓ સાથે તે દ્રષ્ટિ અને યોજનાને ટેકો આપવો.
અમદાવાદ એ એક આદર્શ ઉદાહરણ છે કે કેવી રીતે એક શહેર, જેણે પોતાના માટે લાંબા ગાળાની દ્રષ્ટિની રૂપરેખા આપી હતી અને ત્યાં કેવી રીતે પહોંચવું તેની અપેક્ષા રાખીને, સ્માર્ટ વિકાસને સુનિશ્ચિત કરવા માટે અનેક અવરોધોને દૂર કર્યા છે. ચાવી એ છે કે શરૂઆતથી જ ઇચ્છિત પરિવર્તનની કલ્પના કરવી અને તે તરફ લડવું.
ઉદાહરણ તરીકે, અમદાવાદ ડીપી દ્વારા દ્રષ્ટિ બનાવવા અને સ્થાનિક વિસ્તારના અમલીકરણને સુનિશ્ચિત કરવા માટે અનન્ય વિકાસ યોજના, નગર આયોજન યોજના (ડીપી-ટીપી) અભિગમનો ઉપયોગ કરી રહ્યું છે જે ટીપી સ્કીમ દ્વારા સ્થાનિક વસ્તીને જોડે છે.
બસ રેપિડ ટ્રાન્ઝિટ સિસ્ટમ, જનમાર્ગ, હવે 88 કિલોમીટર છે અને શહેરના તમામ મોટા રસ્તાઓમાં ટ્રંક કનેક્ટિવિટી સુનિશ્ચિત કરે છે.
2009 માં શરૂ કરાયેલ, સિસ્ટમમાં ઉચ્ચતમ વૈશ્વિક ધોરણોની સુવિધાઓ સામેલ છે અને દક્ષિણ એશિયામાં BRTs ની શ્રેષ્ઠ પ્રથા માનવામાં આવે છે. બેંગલુરુ એ એક શહેર છે જે ટકાઉ જાહેર સેવાઓનો અમલ કરે છે. બેંગ્લોર મેટ્રોપોલિટન ટ્રાન્સપોર્ટ કોર્પોરેશન દ્વારા સંચાલિત દેશની સૌથી મોટી બસ સિસ્ટમ, 2013 માં બેંગ્લોર ઇન્ટ્રા-સિટી ગ્રીડ (BIG) સિસ્ટમની રજૂઆત દ્વારા પરિવર્તિત થઈ હતી.
આ એકીકૃત સિસ્ટમ સુધારેલ કાર્યક્ષમતા, સેવાની ગુણવત્તા અને ક્ષમતા માટે માર્ગોને શ્રેષ્ઠ બનાવે છે. હજુ પણ તેના પ્રારંભિક તબક્કામાં, BIG હાલમાં એક દિવસમાં 1,50,000 થી વધુ મુસાફરોને સેવા આપે છે. જ્યારે સંપૂર્ણ રીતે અમલમાં આવશે, નેટવર્ક દરરોજ 2.5 મિલિયન મુસાફરો માટે જાહેર પરિવહનના અનુભવમાં સુધારો કરશે. બેંગલુરુએ તેની આયોજન પ્રક્રિયાઓમાં સમુદાયની ભાગીદારી પણ જોઈ છે.
માર્ચ 2013 માં, વર્લ્ડ રિસોર્સિસ ઇન્સ્ટિટ્યુટ (ડબલ્યુઆરઆઈ) ના નિષ્ણાતોએ આ તળિયાવાળા અભિગમનો ઉપયોગ કરીને પડોશી સુધારણા યોજનાનું સંચાલન કરવા માટે બેંગલુરુમાં ઝડપથી વિકસતા વિસ્તાર હોસુર સરજાપુર રોડ લેઆઉટ પર સમુદાય સાથે ભાગીદારી કરી. ગતિશીલતા, સુલભતા, સંકેત, સ્થળ ઓળખ, જૈવવિવિધતા અને જાહેર જગ્યાઓ સહિતના મુખ્ય શહેરી મુદ્દાઓનો પડોશના સ્કેલ પર અભ્યાસ કરવામાં આવ્યો હતો.
વિવિધ હિસ્સેદારોની બેઠકો દ્વારા, સમુદાયને તેમના વિચારો, પડકારો, ભય, આશાઓ અને આકાંક્ષાઓ સાથે આગળ આવવા માટે પ્રોત્સાહિત કરવામાં આવ્યા હતા કે તેઓ તેમના પડોશી જેવો દેખાવ કરવા માગે છે.